از سابقه نقص در فرایندهای آموزشی تا جبران افت یادگیری در تابستان
کنکور هنر: یک جامعه شناس با اعلان اینکه بعد از سپری شدن حدود 2.5 سال از اشاعه ویروس کرونا در ایران، این اولین تابستانی است که فرصت توجه به اوقات فراغت و اجرای برنامه های آموزشی و فرهنگی برای دانش آموزان فراهم گشته است، راهکارهایی برای مساعدت با کودکان و نوجوانان جهت التیام لطمه های وارده ناشی از کرونا ارائه نمود.
حمیدرضا بیژنی در گفت و گو با ایسنا، با اعلان اینکه گسترش سریع ویروس کووید ۱۹ در سراسر جهان از اواخر سال ۱۳۹۸ زمینه تغییرات بی سابقه ای بر جنبه های متنوع زندگی و تعامل انسانها با یکدیگر به وجود آورده است اظهار نمود: یکی از با اهمیت ترین چالش های پدید آمده در این میدان نوظهور، مسئله آموزش کودکان و نوجوانان بوده که البته مبتنی بر متغیرهای جغرافیایی، اقتصادی و جمعیتی بوده و همیشه نتایج متنوعی را به بار آورده است.
وی ادامه داد: در خیلی از کشورها، دولت ها مدارس و محیط های آموزشی را تعطیل کردند. امری که ارتباطات اجتماعی به وجود آمده توسط کودکان در زندگی قبل از قرنطینه را بطور ناگهانی محدود و یا منقطع کرد و در ادامه تنها توانستند این ارتباطات را برای کسانی که از فرصت کاربری با این امکانات بهره مند بودند را در قالب نمایشگرهای تلفن های هوشمند تقلیل دهند.
این جامعه شناس با اعلان اینکه از شروع همه گیری، تصور می شد که کودکان از نظر پزشکی کمتر از گروههای سنی مسن تر در معرض خطر مبتلاشدن به ویروس هستند اظهار داشت: با وجود این، بسته به شرایط خانه و تجربه فردی از بیماری همه گیر، خطرات دیگر بسیاری بود که پیش بینی می شد بر روح و جسم کودکان تأثیر بگذارد. از برخی جنبه ها نیز این طور استدلال می شد که کودکان به جهت وابستگی به مراقبت توسط بزرگسالان، با در اختیار داشتن میزان کمتری برای مشارکت در تصمیم گیری و بوسیله عدم دسترسی به فضا، خصوصاً در محیط های شهری محروم، لطمه پذیرترین گروه جمعیتی محسوب می شوند.
بیژنی افزود: با گذر زمان، کودکان بطور کامل به مدارس بازگشته اند و موضع سیاسی جاری در خیلی از کشورها این بود که از تعطیلی مدارس اجتناب شود. با وجود آن که می گویند ما باید بیاموزیم که با ویروس زندگی نماییم، کودکان، خانواده ها و معلمان آنها همچنان با چالش های روزانه در مدیریت شیوع عفونت در مدارس و اضطراب مداوم در رابطه با احتمال بیماری جدی روبرو بودند.
بهترین راه حل برای مساعدت با کودکان و نوجوانان جهت التیام لطمه های وارده
وی با اشاره به این که همانطور که سیاست گذاران در سراسر جهان هزینه اقتصادی همه گیری را محاسبه می کنند، تمرکز در سیاست آموزشی بطور جدی بر یادگیری از دست رفته در دوره های متوالی قرنطینه و روش هایی است که محروم ترین کودکان ممکنست در طول غیبت های مکرر از مدرسه گرفتار عقب ماندگی شده باشند عنوان کرد: از همین روست که برنامه های آموزشی جبرانی در این دوره ها به موضوع مورد توجه برخی دغدغه مندان این حوزه تبدیل می شود.
این جامعه شناس افزود: با اینحال حالا و بعد از سپری شدن حدود ۲.۵ سال از اشاعه این ویروس در ایران، این اولین تابستانی است که ما شاهد حضور کم فروغ کرونا هستیم (ضمن توجه به شروع موج جدید سویه های این ویروس) و مسئله مطرح شده این پرسش را به درستی ارائه می کند که در این دوره بهترین راه حل برای مساعدت با کودکان و نوجوانان جهت التیام لطمه های وارده چیست؟.
بیژنی اضافه کرد: یافتن پاسخ مناسب برای تهدیدها و بحران های همه گیر تا حد زیادی نیازمند توجه به کلان - بسترهایی است که پیشامدها در دل آنها رخ می دهد چونکه بهترین ایده ها تنها زمانی حاصل می دهند که بطور دقیق و درست قابلیت اجرائی شدن داشته باشند.
وی ضمن انتقاد از شکل گرفتن نگاهی در خصوص نادیده انگاشتن فرایندهای آموزشی خودکار شکل گرفته در بستر خانواده ها و انفکاک میان نهاد رسمی آموزش و خانواده ها اظهار نمود: چنین نگاهی که بخش عظیمی از سرمایه های اجتماعی و فرهنگی از پیش موجود را نادیده می گیرد، هرگونه جسارت برای تحرک و پویایی در نهاد خانواده را تضعیف می کند.
فرصت تابستانه برای تثبیت و تحکیم روابط خانوادگی
این جامعه شناس اضافه کرد: این در حالیست که خانواده، بستر قدرتمند از پیش موجودی است که کودکان و نوجوانان می توانند در این فرصت مناسب تعطیلات تابستانه از ظرفیت های آن بهره مند شوند. تثبیت و تحکیم روابط خانوادگی و پر رنگ کردن ریل های ارتباطی و اجتماعی بسیار حائز اهمیت می باشد، چونکه خانواده اصلی ترین هسته زندگی و محوری ترین نهاد اجتماعی است.
بیژنی با اشاره به این که در کنار نقش مهم و اجتناب ناپذیر خانواده ها، بنظر می رسد نهاد آموزشی کشور باید بتواند یک دفعه برای همیشه مسئولیت اصلی خودرا در هدایت و مدیریت منابع آموزشی و تربیتی بازیابی و ایفا کند اظهار نمود: علت دو مسئله "ضعف برنامه های مدونِ تکراری و همیشه معیوب تابستانی" و "چگونگی بازگرداندن کودکان به شبکه روابط اجتماعی" را باید در تغییر رویکرد به جایگاه خانواده در نظام تعلیم و تربیت جستجو کرد.
ضرورت تغییر جایگاه آموزش و پرورش به سمت مدیریت منابع
خانواده به مرکز تحولات تربیتی جامعه بازگردد
وی ادامه داد: از سویی آموزش و پرورش باید جایگاه خودرا از موضع ریاست و مالکیت به حوزه مدیریت منابع تقلیل دهد تا بتواند از ابزارها و امکانات موجود برای هدایت و تربیت کودکان و نوجوانان استفاده نماید و از طرف دیگر خانواده به عنوان هسته اصلی که میراث اجتماعی و فرهنگی یک جامعه را بر دوش می کشد به مرکز تحولات تربیتی جامعه باز گردد. این امر جز با تحکیم روابط میان ساختارهای اداری – آموزشی دولت در جهت تقویت پیوند روابط خانوادگی و اجتماعی در بستر زندگی روزمره تحقق پیدا نخواهد کرد.
این جامعه شناس خطر بی توجهی به مطالعات و تحقیقات علمی در راه تعلیم و تعلم کودکان را نیز به عنوان یک خلاء بزرگ برشمرد و اظهار داشت: پرسش هایی در این راه وجود دارد که رسیدن به پاسخ آنها نیازمند انجام پژوهش های علمی است. باتوجه به افزایش مسئولیت خانواده ها در راه جامعه پذیری و فرهنگ سازی کودکان، آیا این خطر که کودکان در یک بستر عوام زده و به دور از اندیشه های دقیق علمی و تحقیقاتی رشد کنند مسئله ساز نیست؟ آیا کمرنگ کردن نقش نهادهای رسمی آموزشی به مفهوم عدول از ارزش های فکری و تحقیقاتی که سال ها در دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی و توسط اندیشمندان و متفکران تربیتی به آنها پرداخته شده است نخواهد بود؟.
بیژنی اضافه کرد: این پرسش و یا شاید نگرانی که بطور دقیق و درستی قابلیت مطرح شدن دارد بیش از این که به ابهام در اصل مسئله بازگردد به شیوه های اجرائی و سابقه نقص در فرایندهای عملی فعالیت های آموزشی و فرهنگی ما باز می گردد برای اینکه هنگامی که از نقش خانواده ها در اجرای مسئولیت های تربیتی تحت مدیریت و نظارت نهادهای رسمی آموزشی سخن به میان می آید این امر بدیهی فرض می شود که آموزش خانواده ها و والدین چه بوسیله نهادهای رسمی آموزشی و چه بوسیله رسانه های جمعی به عنوان اصلی ترین و اولین گام در این راه باید تعریف شود.
وی افزود: والدین و اعضای خانواده در گام به گام مسیرهای نقش آفرینی خود نیازمند مشاوره و راهنمایی هایی هستند که برخواسته از سبک های دقیق و نوین آموزشی بوده است و هرگونه خلل در این پروسه به ضعف های اجرائی این مسیر باز می گردد.
این جامعه شناس با اعلان اینکه مدیریت آموزش فرهنگی و اجتماعی بااینکه می تواند در یک چارچوب مدون قرار بگیرد، اما هرگونه روند اجرائی آن نیازمند کمک گرفتن از نهاد عظیم خانواده است اظهار داشت: توجه و تاکید بر توان اجرائی خانواده ها بطور خاص در بستر جامعه ایرانی مورد تاکید است و ارزیابی و تصمیم گیری حل یک مسئله اجتماعی همیشه باید مبتنی بر ظرفیت ها و توان اجرائی آن جامعه باشد. حال آنکه اگر به واسطه سرانه نیروهای آموزش دهنده مجرب، سیاست ها و برنامه ریزی های دقیق آموزشی و فرهنگی در وضعیت دیگری قرار داشت می توانستیم از مسیرهایی دیگر و شاید دقیق تر برای وضعیت تعریف شده، چاره جویی نماییم.
بیژنی اضافه کرد: اما دریغ که ظرفیت خانواده ها تنها گریزگاه باقی مانده برای عبور از شرایط موجود تلقی می شود. با اینحال بدیهی است که اگر این ظرفیت و این مکانیسم بتواند قابلیت های عملی خودرا تحت مدیریت صحیح به منصه ظهور برساند از هر سازوکار رسمی و نهاد دیگری بهتر و مفیدتر خواهد بود و در صورت موثر بودن نتایج، خود می تواند یک گام باارزش جهت تعالی نقش خانواده و به تبع آن اعتلای جامعه باشد.
منبع: phdhonar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب