بررسی های قانون بودجه نشان داد؛
۱ و نیم میلیون مترمربع زیربنای خوابگاهی دانشجویی نیاز به بازسازی دارد
کنکور هنر: ارزیابی عملکرد قانون بودجه 1402 در عرصه آموزش عالی نشان میدهد علاوه بر کمبودهای حوزه رفاهی دانشجویی، اعتبارات چشمگیری هم برای مصرف در کارهای فرهنگی دانشجویان و اساتید وجود ندارد.
به گزارش کنکور هنر به نقل از مهر، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در گزارشی عملکرد تبصره ها و بندهای قانون بودجه سال ۱۴۰۲ که دارای بیشترین ارتباط با حوزه آموزش عالی و تحقیقات هستند و اهم مسائل دانشگاه ها و سایر مؤسسات آموزشی و پژوهشی در بخش دولتی در چهار حوزه فضای کالبدی، پژوهش، فرهنگی و اجتماعی و رفاهیات دانشجویی و میزان تحقق اعتبارات و عملکرد صندوق های رفاه دانشجویان وزارت خانه های علوم و بهداشت، بعضی از دانشگاه ها و نیز جهاد دانشگاهی را بررسی نموده است. نتایج نشان داده است مؤسسه های آموزش عالی و پژوهشی کشور نتوانسته اند از تسهیلات مالی خارجی موضوع تبصره ۳ بند «الف» استفاده نمایند. همینطور تبصره بند «ل» با موضوع هزینه کرد حداقل پنج درصد از اعتبارات هزینه ای وزارت علوم و بهداشت به استثنای فصول (۱ و ۴ و ۶) در حوزه های فرهنگی، دینی، تربیتی و انقلابی دانشجویان و اساتید به علت ابهام در متن از منظر دامنه شمول حکم این ماده و صرف ۹۰ درصدی اعتبارات هزینه ای دانشگاه ها و سایر مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی در مصارف اجتناب ناپذیر (مانند حقوق و دستمزد)، عملکرد ضعیفی داشته است. مهمترین مسائل دانشگاه ها و مؤسسه های آموزشی و پژوهشی کاهش ارزش اعتبارات آموزش عالی کشور، باوجود رشد عددی این اعتبارات در دهه اخیر سبب شکل گیری مسائل عمیقی در اکثر دانشگاه ها و سایر مؤسسات آموزشی و پژوهشی کشور شده است. به عبارتی در سالهای اخیر بالای ۹۰ درصد اعتبارات اغلب دانشگاه ها و سایر مؤسسات آموزشی و پژوهشی تنها کفاف حقوق و دستمزد نیروی انسانی این مؤسسات را داده است. برای نمونه حدود ۹۲ درصد بودجه هزینه ای دانشگاه تهران بعنوان بزرگترین دانشگاه کشور با ۵۰ هزار نفر دانشجو، صرف پرداخت حقوق کارمندان و اعضای هیأت علمی می شود. در مورد سایر دانشگاه ها نیز وضعیت به همین منوال است. در ادامه اهم مسائل مبتلا به دانشگاه های کشور ناشی از ضعف اعتبارات این دستگاه ها، آمده است: * فرسودگی بنا و تأسیسات ساختمان های آموزشی و رفاهی با عنایت به این که بالای ۹۰ درصد اعتبارات هزینه ای دانشگاه ها و سایر مؤسسات آموزشی و پژوهشی صرف هزینه های غیرقابل اجتناب مانند حقوق و دستمزد نیروی انسانی می شود، اغلب این مؤسسات نتوانسته اند مبادرت به بازسازی بناهای رفاهی و آموزشی و تعمیر و بروزرسانی تأسیسات ضروری آنها کنند. الان صندوق های رفاه دانشجویان خوابگاه های دانشجویی را به ۵ سطح تقسیم بندی کرده اند که سطح ۵ نشان دهنده نامناسب ترین شرایط و سطح یک نشان دهنده مناسب ترین وضعیت خوابگاه است. الان بالغ بر ۷۸ هزار متر مربع با ظرفیت حدود ۵۵۰۰ نفر از خوابگاه های دانشگاه ها و سایر مؤسسات آموزشی و پژوهشی وابسته به وزارت علوم در سطح ۵ یعنی بدترین وضعیت به لحاظ میزان فرسودگی بنا و امکانات قرار دارند که بازسازی و نوسازی آنها تا رسیدن به سطح یک احتیاج به حدود ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار دارد. همچنین، بالغ بر یک میلیون و ۶۸۵ هزار مترمربع دیگر از خوابگاه های دانشجویی در سطوح ۲ تا ۴ قرار دارند که احتیاج به بازسازی و رسیدن به سطح یک دارند. به صورت کلی بازسازی و تعمیرات خوابگاه های وابسته به صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم به بالغ بر ۲، ۴۶۱ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. علاوه بر این بالغ بر ۷۷ هزار مترمربع معادل ۸ درصد زیربنای خوابگاه های وزارت بهداشت بالای ۵۰ سال سن دارند و حدود ۱۰۵ هزار مترمربع دیگر یعنی ۱۱ درصد بین ۴۰ تا ۵۰ سال سن دارند. همچنین، بنابر گزارش دانشگاه های تهران، خوارزمی، شیراز، تبریز و غیره بعضی از ساختمان ها و تأسیسات ساختمانی آنها فرسوده شده و احتیاج به بازسازی و ایمن سازی دارند. باید توجه کرد ضعف در تحقق اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای در سال ۱۴۰۲ در بعضی از دانشگاه ها نشان دهنده ادامه وضعیت موجود است. برای نمونه در ۸ ماهه نخست سال ۱۴۰۲ میزان تحقق اعتبارات تملک دارایی سرمایه ای دانشگاه فردوسی مشهد صفر، دانشگاه یاسوج تنها ۱۲ درصد و جهاد دانشگاهی ۲۸ درصد بوده است. * ضعف فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی با وجود تصریح بند «ل» تبصره ۹ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ درباب هزینه کرد حداقل ۵ درصد از اعتبارات هزینه ای وزارت خانه های علوم و بهداشت در فعالیتهای «فرهنگی، دینی، تربیتی و انقلابی دانشجویان و اساتید»، هزینه کرد دانشگاه ها در این حوزه به علت مصرف بیشتر از ۹۰ درصد اعتبارات هزینه ای برای سایر برنامه ها ازجمله حقوق و دستمزد، به ناچار به حاشیه رفته است. با این شرایط ضروری است در قوانین بودجه سالیانه در ردیف های اختصاصی هر دانشگاه، ردیف جداگانه ای برای برنامه ها و فعالیتهای فرهنگی در نظر گرفته شود. اهمیت موضوعات و مسائل فرهنگی با عنایت به تعطیلی فعالیتهای فرهنگی در دوران همه گیری کرونا و فراگیری و تأثیرات شبکه های اجتماعی، اهمیت مضاعفی پیدا کرده است. * افت کیفیت و کمیت رفاهیات دانشجویی اعتبارات هزینه ای صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم که برای برنامه های بسیار مهم و گوناگونی نظیر ازدواج، اسکان، فرزندآوری، یارانه تامین خوابگاه، وام تحصیلی برای دانشگاه های دولتی و غیردولتی در کلیه دوره ها و مقاطع در دانشگاه های دولتی غیرپزشکی و غیردولتی نظیر دانشگاه آزاد اسلامی در نظر گرفته شده است، تنها ۱، ۱۴۰ میلیارد تومان در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ پیشبینی شده که در ۸ ماهه نخست این سال حدود ۵۸ درصد آن تحقق یافته است. هرچند در صورت تحقق صددرصدی نیز به علت سرانه پایین این اعتبارات (سهم هر دانشجو حدود ۳۶۵ هزار تومان) کفاف همه برنامه های فوق مانند کمک هزینه شهریه، اسکان و غیره را نمی دهد. ردیف مستقل وام شهریه دانشجویی از سال ۱۴۰۰ حذف شده که به عدم توانایی این صندوق در پرداخت وام شهریه به اغلب متقاضیان دامن زده است، به صورتی که در سال ۱۴۰۲ تنها به ۱۰۰ هزار نفر یعنی حدود ۳ درصد دانشجویان غیرپزشکی در دو بخش دولتی و غیردولتی قابلیت پرداخت وام وجود داشته است. علاوه بر این، اعتبارات تملک دارایی سرمایه ای این صندوق تنها به میزان ۴ میلیارد تومان برای برنامه تعمیرات اساسی و تجهیزات پیشبینی شده بود که میزان تحقق آن تا آذرماه سال ۱۴۰۲ صفر بوده است. بنابراین، با محدودیت اعتبارات رفاهی دانشگاه ها و سایر مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی از یکسو و محدودیت مضاعف اعتبارات صندوق رفاه دانشجویان و مصارف گوناگون آن از طرفی نمی توان به تحقق سیاست های جمعیتی کشور و قوانین مرتبط مانند ماده ۱۰۳ قانون برنامه ششم توسعه و ماده ۷ قانون پشتیبانی از خانواده و جوانی جمعیت با موضوع راه اندازی، تکمیل، تامین و تجهیز خوابگاه های متأهلین دانشجو در دانشگاه ها امید داشت. برپایه اطلاعات این جدول میزان تحقق اعتبارات هزینه ای صندوق رفاه دانشجویان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حدود ۵۰ درصد (۳۵۰ میلیارد تومان) بوده و این صندوق موفق شد نزدیک به ۱۲۱ هزار فقره وام به حدود ۷۰ هزار نفر و مجموعاً به مبلغ ۳۴۳ میلیارد تومان پرداخت کند. با این وجود در نزدیک به ۴۳ دانشگاه / دانشکده علوم پزشکی خوابگاه متأهلی وجود ندارد و تنها تعداد ۸۸۸ سایت / سرای متأهلی در ۲۱ دانشگاه و دانشکده علوم پزشکی وجود دارد. بر این اساس، با وجود بیشتر از ۴۲ هزار نفر دانشجوی متأهل در دانشگاه ها و سایر مؤسسات آموزش عالی وزارت بهداشت، این تعداد واحد خوابگاهی متأهلی به هیچ وجه پاسخگوی احتیاج به خوابگاه متأهلی نیست و تنها دو درصد از دانشجویان متأهل را می تواند پوشش دهد. با عنایت به آن چه گذشت در شرایط موجود تامین رفاهیات دانشجویی از قبیل هزینه های آمد و شد، غذا و خوابگاه های دانشجویی که از هزینه های اجتناب ناپذیر محسوب می شوند، به صورت حداقلی تامین می شود. این موارد برای دانشگاه هایی که در حاشیه و یا خارج از شهر قرار گرفته اند به علت نیاز بیشتر به سرویسهای آمد و شد سخت تر است.
جدول میزان تحقق اعتبارات مصوب سه دانشگاه ایلام، یاسوج و فردوسی مشهد و صندوق های رفاه وزارت خانه های علوم و بهداشت (میلیارد تومان)
در این گزارش به تبصره های قانون بودجه هم اشاره شده است. مهم ترین تبصره در این عرصه در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ تبصره «۹» است که چند بند آن به حوزه آموزش عالی مرتبط می باشد. در این گزارش بندها و تبصره های مختلف در رابطه با این حوزه بررسی شده است. تبصره ها و بندهای بررسی شده در موضوعات متفاوتی شامل گرفتن تسهیلات از بانکها با اولویت خرید و تکمیل خوابگاه های متأهلی و تجهیزات آزمایشگاهی موضوع تبصره «۹» بند «الف»، واریز وجوه اداره شده پرداختی از محل بازپرداخت وام های شهریه دانشجویی از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۴۰۲ به حساب صندوق های رفاه دانشجویی بعنوان کمک موضوع تبصره «۹» بند «ب» و هزینه کرد حداقل پنج درصد از اعتبارات هزینه ای وزارت علوم و بهداشت به استثنای فصول ۱ و ۴ و ۶ در حوزه های فرهنگی، دینی، تربیتی و انقلابی دانشجویان و اساتید موضوع تبصره «۹» بند «ل» بوده است. جدول میزان بررسی تبصره های قانون بودجه سال ۱۴۰۲ در حوزه آموزش عالی تبصره / بند تبصره «۹» بند «ب» موضوع تبصره واریز وجوه اداره شده پرداختی از محل بازپرداخت وام های شهریه دانشجویی از سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۲ به حساب صندوق های رفاه دانشجویی بعنوان کمک عملکرد مبلغ بازپرداخت وام های شهریه توسط دانشجویان دانشگاه تحت نظارت وزارت علوم به صندوق رفاه دانشجویی در ۸ ماهه سال ۱۴۰۲، حدود ۱.۸ میلیارد تومان بوده است. این صندوق از محل منابع در اختیار خود به دانشجویان دانشگاه های آزاد اسلامی (۲۸)، دانشگاه دولتی (۱۷)، دانشگاه پیام نور (۱۶)، غیرانتفاعی (۱۴) علمی- کاربردی (۴) و دانشجویان دستگاههای اجرایی (یک) و درمجموع ۸۰ میلیارد تومان پرداخت شده است. مبلغ بازپرداخت وام های شهریه توسط دانشجویان دانشگاه تحت نظارت وزارت بهداشت به صندوق رفاه دانشجویی در ۸ ماهه سال ۱۴۰۲ صفر است. این صندوق از محل منابع در اختیار خود تابحال به ۷۰ هزار دانشجو در چارچوب های مختلف وام دستیاری، وام شهریه، ودیعه مسکن، تولد فرزند، کمک بلاعوض حدود ۳۴۳ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده است. (این مبلغ برای سال ۱۴۰۱ حدود ۵۰۰ میلیارد تومان بوده است که به حدود ۱۰۰ هزار نفر پرداخت شده است.) دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی دراین میان ۳۱ میلیارد تومان وام شهریه از صندوق رفاه وزارت بهداشت وام دریافت کرده اند. اظهارنظر کارشناسی سال ۱۳۹۵ آخرین سال پرداخت وجوه اداره شده به صندوق های رفاه بوده که بازپرداخت آنها از سال ۱۳۹۸ تا ۸ ماهه اول سال ۱۴۰۲ تا ۹۵ درصد بوده است. یعنی هر ساله به صورت میانگین ۲۰ درصد محقق شده است. میزان اعتبارات باقیمانده از کل وجوه اداره شده در ارتباط با سال تا پایان ۱۳۹۵ حدود ۵ درصد است که احتمالا سال ۱۴۰۲ محقق خواهد گردید. ازاین رو در نظر گرفتن سقف ۳۰۰ میلیارد تومان برای بازپرداخت وجوه اداره شده به صندوق های رفاه، غیر واقعی است و شفافیت بودجه را تحت تأثیر قرار می دهد، ضمن این که برای پرداخت مانده بدهی دانشجویان زیر پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امام خمینی (ره) ایجاد ردیف جداگانه ای ذیل اعتبارات صندوق های رفاه دانشجویان مورد پیشنهاد است. تبصره / بند تبصره «۹» بند «الف» موضوع تبصره گرفتن تسهیلات از بانکها از محل توثیق اموال توسط دانشگاه ها، مؤسسات آموزشی و پژوهشی دولتی و پارک های علم و فناوری تا سقف درآمد اختصاصی سال ۱۴۰۱ و هزینه کرد آن با اولویت خرید و تکمیل خوابگاه های متأهلی و تجهیزات آزمایشگاهی عملکرد دانشگاه های ذیل وزارت علوم با استفاده از تسهیلات این بند مبادرت به ساخت ۸ پروژه خوابگاهی با اولویت خوابگاه های متأهلی کردند. درباب پرداخت سود تسهیلات بر بر اساس گزارش وزارت خانه علوم تنها یک میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ یارانه سود و کارمزد تسهیلات بانکی از سوی صندوق رفاه دانشجویان این وزارت خانه پرداخت شده است که دانشگاه های آیت الله بروجردی و سمنان از سنوات قبل مشمول پرداخت یارانه سود و کارمزد در اولویت پرداخت بودند.
بر بر اساس گزارش صندوق رفاه این وزارت خانه تعداد ۱۴ دانشگاه وابسته به وزارت خانه بهداشت حدود ۴۲۸ میلیارد تومان تسهیلات ساخت از بانکهای عامل دریافت کرده اند. ۲۰ دانشگاه و دانشکده دیگر درحال گذراندن مراحل دریافت تسهیلات هستند. در همین زمینه، صندوق رفاه دانشجویان وزارت بهداشت ۳۰ میلیارد تومان یارانه سود و کارمزد تسهیلات بانکی برای این دانشگاه ها پیشبینی کرده که حدود ۲۸ میلیارد تومان پرداخت شده است. تعداد کل دانشجویان وزارت بهداشت ۲۷۴ هزار نفر است که از این تعداد ۴۲ هزار نفر متأهل هستند. تعداد ۸۸۸ سؤیت / سرای متأهلی در ۲۱ دانشگاه و دانشکده علوم پزشکی وجود دارد. اظهارنظر کارشناسی چالش های این بند به شرح زیر است:
- محدود بودن درآمد اختصاصی خیلی از دانشگاه ها که گرفتن تسهیلات تا حداکثر سقف درآمد اختصاصی دانشگاه ها تعیین شده است.
- وجود دیوانسالاری و ضعف در همکاری بانکها با دانشگاه ها برای گرفتن و اعطای تسهیلات.
- محدودیت اعتبارات صندوق های رفاه دانشجویان برای پرداخت یارانه سود و کارمزد تسهیلات.
به صورت کلی با عنایت به این که بیشتر از ۳۵۰ هزار دانشجوی متأهل در کشور وجود دارد، آمارهای فوق درباب ایجاد خوابگاه های متأهلین به هیچ وجه پاسخگوی نیاز کشور نیست. پیشنهاد: افزایش اعتبارات عمومی صندوق های رفاه دانشجویی و ایجاد ردیف جداگانه برای یارانه سود و کارمزد تسهیلات برای پرداخت به دانشگاه هایی که موفق به گرفتن تسهیلات شده اند. تبصره / بند تبصره «۹» بند «ل» موضوع تبصره هزینه کرد حداقل پنج درصد از اعتبارات هزینه ای وزارت علوم و بهداشت به استثنای فصول ۱ و ۴ و ۶ در حوزه های فرهنگی، دینی، تربیتی و انقلابی دانشجویان و اساتید عملکرد به علت این که تماماً یا درصد بالایی از اعتبارات هزینه ای دانشگاه ها صرف فصول ۱ و ۶ می شود، عملاً اعتبارات قابل توجهی برای مصرف در «قالب فعالیتهای فرهنگی، دینی، تربیتی و انقلابی دانشجویان و اساتید» باقی نمی ماند. علیرغم این اغلب دانشگاه ها از محل های دیگر برای مصارف فوق هزینه کرده و دارای عملکرد بوده اند. برای نمونه دانشگاه های ایلام، یاسوج، فردوسی مشهد و شهید بهشتی به ترتیب ۱.۵ میلیارد، ۷۵۵ میلیون، ۳ میلیارد و ۶.۴ میلیارد تومان در این عرصه ها هزینه کردند. اظهارنظر کارشناسی ۱- ابهام حقوقی درباب این بند از این منظر که آیا شامل دانشگاه ها و مؤسسات آموزشی هم می شود یا فقط در ارتباط با وزارتین است.
۲- تصویب دیرهنگام آیین نامه اجرایی به علت ابهامات حقوقی.
۳- نبود ردیف جداگانه ای برای مصرف در فعالیتهای موضوع بند فوق بررسی وضعیت اعتبارات عمومی بعضی از دانشگاه ها نشان داده است بیشتر از ۹۰ درصد اعتبارات این دانشگاه ها صرف هزینه های اجتناب ناپذیر نظیر حقوق و دستمزد می شود و امکان پرداختن به سایر برنامه ها و فعالیت را برای آنها دشوار کرده است. به نظر می آید چنین وضعیتی بر اغلب مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی کشور حاکم باشد. نتیجه این شرایط در دانشگاه ها و سایر مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی دولتی فرسودگی بناها و تأسیسات ساختمان های آموزشی و رفاهی کاهش فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی و افت کیفیت و کمیت رفاهیات دانشجویی بوده است، به صورتی که بالغ بر ۱.۵ میلیون مترمربع از زیربنای خوابگاه های دانشجویی احتیاج به بازسازی دارند. میزان اعتبارات هزینه های صندوق های رفاه دانشجویان وزارت علوم نشان داده است این اعتبارات با برنامه ها، فعالیت ها و تکالیف قانونی پیشبینی شده برای این صندوق تناسب ندارد (سهم
هر دانشجو ۳۶۵ هزار تومان)، برای مثال تنها حدود ۳ درصد از دانشجویان زیر پوشش این صندوق شانس دریافت وام شهریه دارند. ازجمله تکالیف صندوق های رفاه دانشجویی که عمل به آنها از عهده این صندوق ها خارج یا بسیار دشوار است، پرداخت یارانه سود و کارمزد تسهیلات با اولویت تسهیلات در ارتباط با راه اندازی و تکمیل خوابگاه های متأهلین موضوع بند «الف» تبصره «۹» به علت محدودیت اعتبارات صندوق های رفاه دانشجویان برای پرداخت یارانه سود و کارمزد تسهیلات است. پرداخت مازاد هزینه تحصیلی دانشجویان زیر پوشش کمیته امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی کشور و ایثارگران و فرزندان آنها موضوع بند «ب» تبصره «۹» از محل این بند ممکن نبوده است. برای اینکه میزان اعتبارات صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم و بهداشت از محل این بند بهترتیب ۱.۸ میلیارد تومان و صفر بوده است.
منبع: phdhonar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب