لزوم شناخت درست انواع خداناباوری در بین دانشمندان
به گزارش کنکور هنر، مبلغ نوشت: افرادی که فکر می کنند علم سبب فاصله گرفتن آنها از دین شده، در اقلیت هستند، در صورتیکه اکثریتی وجود دارند که تجربیات ناخوشایند سبب دوری آنها از دین و مذهب شده است. نکته ای که این یادداشت پژوهشی به آن اشاره می کند این است که چه در آمریکا و چه در انگلستان بیشتر افراد همچنان در خانواده های دین دار زندگی می کنند و دانشمندان نیز از این قضیه مستثنی نیستند.
به گزارش «مبلغ»- پس از فوت فیروز نادری، دانشمند ایرانی ناسا که اخیراً درگذشت جنجال های زیادی در مورد سخنان وی درباره ی عدم اعتقاد به دین و مذهب به وجود آمد به شکلی که برخی او را ملحد خواندند و مرگ وی بر اثر ضربه به گردن و ستون فقرات را نتیجه این اعتقادات وی خواندند. با این وجود به نظر میرسد که باتوجه به سخنان تلویحی دکتر نادری در مورد اعتقاد به خدا و اعتقاد به وجود قدرتی در هستی که علم در مقابل آن خاضع است، نمیتوان به آسانی در مورد او حکم کرد و تحقیقات و بررسی های بیشتری در مورد نوع ایمان دانشمندان لازم است تا بتوان قضاوت نهایی را انجام داد.
گزارش زیر مروری است بر مطالعه پروفسور هاوارد اکلاند و همکارانشان درباره ی انواع خداناباوری در بین دانشمندان. اساس این پژوهش مطالعهٔ گسترده ای است که رابطه علم، خداناباوری و تجربیات دینی دانشمندان خداناباور را بررسی نموده است.
داده های این مطالعه دوازده سال پیش، از هشت نقطهٔ جغرافیایی؛ ایالات متحده، انگلستان، فرانسه، ایتالیا، ترکیه، هند، هنگ کنگ و تایوان جمع آوری شده اند. این تیم پژوهشی در یک مطالعه بازنگرانه ۱۲۹۳ دانشمند خداناباور را در آمریکا و انگلستان دنبال کردند. در نهایت ۸۱ مصاحبه حرفه ای دربارهٔ خاصیت های دانشمندان خداناباور از داده های این پژوهش جمع آوری شد. نتایج اولیه از این قرار بود:
آنها در این مطالعات دانشمندان رشته های فیزیک و زیست شناسی را در تمام زیرشاخه ها و مقاطع مختلف دانشگاهی بررسی کردند. هدف از این بررسی سنجش میزان تأثیر تحصیلات علمی بر خداناباوری در دانشمندان بود.
دو نکته از تفسیر نتایج استنباط شد. اول این که خداباوری یا خداناباوری دانشمندان در طول زمان گرفتار تغییر می شود و دوم این که آموزش های علمی تأثیر چشمگیری در باورهای این دانشمندان دارد و این موضوعی است که بیشتر آنها به آن اشاره نمی کنند و اکثراً معتقدند خداناباور بودنشان ارتباطی با تحصیلات دانشگاهی ندارد.
آن چه عیان است این است که درصد کمی فکر می کنند تحصیلات دانشگاهی تأثیری بر باورهای دینی داشته باشد و بیشتر افراد آنرا بی تأثیر می دانند. در این مطالعه پژوهشگران بطور خلاصه به اقلیتی می پردازند که به دلیلهای علمی از دین روی گردانده اند، با این سوال که چه چیزی سبب شده آنها چنین نظری داشته باشند؟ برای اینکه افرادی که فکر می کنند علم سبب فاصله گرفتن آنها از دین شده، در اقلیت هستند، در صورتیکه اکثریتی وجود دارند که تجربیات ناخوشایند سبب دوری آنها از دین و مذهب شده است. نکته ای که این پژوهش به آن اشاره می کند این است که چه در آمریکا و چه در انگلستان بیشتر افراد همچنان در خانواده های دین دار زندگی می کنند و برای نسل دوم خداناباوران، کسانی که از خانواده های خداناباور هستند چندان معمول نیست و دانشمندان نیز از این قضیه مستثنی نیستند. تجربیات منفی دانشمندان خداناباور از دین و کلیساها در دوران کودکیشان که منشاء فاصله گرفتن آنها از دین است، اهمیت تعامل متفکرانه با دین را نشان میدهد. رفتاری مشابه آن چه امروز در موسسه فارادی به انجام می رسد، این که با دیدگاهی عمیق نسبت به دین و بررسی چالش های آن با علم، با نسل جوان ارتباط برقرار نماییم. این آموزش فقط در محیط های علمی کافی نیست بلکه اعضای کلیساها نیز باید یاد بگیرند چگونه ارتباطی سالم و متفکرانه با علم و دین داشته باشند.
در این پژوهش دانشمندان خداناباور در سه گروه طبقه بندی می شوند: خداناباوران مدرنیست، خداناباورانی که به دلیلهای فرهنگی دین دار هستند، خداناباوران معنوی.
خداناباوران مدرنیست افرادی هستند که نمی خواهند هیچ نوع تعاملی با نهادها و ساختارهای دینی یا معنوی داشته باشند و به شدت از آنها دوری می کنند. از آن جایی که این گروه ۶۶ درصد دانشمندان خداناباور آمریکایی و ۷۴ درصد دانشمندان خداناباور انگلیسی را شامل می شوند باید تأثیر گسترده آنها بر عموم مردم و برآورد آنها از رابطه علم و دین را در نظر داشت.
پروفسور هاوارد در ادامه نتایج سنجش دیدگاه دانشمندان خداناباور نسبت به وجود تعارض میان دین و علم را مطرح می کنند. نتایج نشان می دهند کسانی که میان علم و دین ناسازگاری می یابند در نهایت علم را انتخاب می کنند.
این پژوهش اشاره می کند که در بین دانشمندان خداناباور مدرنیست نگرش های متفاوتی دربارهٔ رابطه علم و دین وجود دارد. برخی از خداناباوران مدرنیست دین و مذهب را مانعی برای علم تلقی می کنند و تصوری اختلال گونه از دین داری دارند. برخی دیگر اما نگرشی مثبت به دین دارند و آنرا ساختاری مفید در جامعه و برانگیزانندهٔ انجام کارهای نیک می دانند. گروه سوم، که برای پژوهشگران جالب بودند، کسانی هستند که می خواهند مرزهایی میان خود و دیدگاه های دانشمندان خداناباوری که آثار پرمخاطبی دارند، ترسیم کنند. آنان کسانی هستند که نشان می دهند برخلاف تصور عموم مردم الزاماً دانشمندان زیادی از چنین دیدگاه هایی پیروی نمی کنند. این دیدگاه مهمی است که کمتر بیان می شود.
گروه دوم متشکل از دانشمندان خداناباوری است که به دلیلهای فرهنگی، دین دار هستند یعنی بصورت فعالانه در مناسک دینی شرکت می کنند اما عقاید دینی و مذهبی ندارند. این نوع از رفتارهای دینی خصوصاً در بین مسلمانان و مسیحیان بیشتر مشاهده شده است.
پژوهشگران از این گروه پرسیدند رابطه علم و دین را به چه صورت برآورد می کنند؟ و آمار به قرار زیر بود:
اهمیت این گروه برای پژوهشگران از این جهت است که به ساختارهای دینی احساس تعلق دارند در صورتیکه دین باور نیستند و نقطهٔ مقابل گروهی هستند که با وجود داشتن باورهای دینی در ساختارهای دینی مشارکت ندارند.
و اما در پایان، گروه سوم دانشمندان خداناباوری هستند که گرایش های معنوی دارند. آنها به خدا و یا هیچ نوع قدرت برتری باور ندارند. این افراد خودرا معنوی می دانند و نه دین دار. به باور این گروه پایین ترین میزان ناسازگاری میان علم و دین وجود دارد.
دانشمندان خداناباور معنوی براین باورند که علم در توضیح جهان هستی محدودیت هایی دارد. این نگرش آنها با دو گروه قبل متفاوت می باشد. آن چه آنها از معنویت برداشت می کنند، با عمل گرایی و طبیعت ارتباطی قوی دارد.
در نظرسنجی دیگری پژوهشگران از دانشمندان خداناباور آمریکایی پرسیدند که از کم تا زیاد چه میزان خودشان را معنوی ارزیابی می کنند و آن چه به دست آمد نشان داد حداقل ۲۰ درصد آنها خودرا از متوسط تا حد زیادی معنوی می دانند.
در نهایت داده های این پژوهش نشان میدهد تعداد افراد مذهبی در جامعهٔ علمی بسیار بالاتر از تصور عمومی است و آنها مانند عموم مردم باورهای دینی، مذهبی و معنوی دارند. بعلاوه بیشتر دانشمندان رابطهٔ ناسازگارانه ای میان علم و دین نمی بینند.
منبع: phdhonar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب