از زندان و تبعید تا استادی 103ساله
کنکور هنر: مسعود جعفری جزی مهم ترین خاصیت احمد سمیعی گیلانی را خودآموختگی و خودساختگی اش می خواند؛ فردی که شغل رسمی اش در جوانی کارمندی راه آهن بوده، به عضویت حزب توده درآمده و بعدها سیاست را بوسیده و کنار گذاشته و پدر ویراستاری ایران شده است.
مسعود جعفری جزی، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی در پی درگذشت احمد سمیعی گیلانی در گفت و گو با ایسنا درباره ی این نویسنده، مترجم و ویراستار پیشکسوت اظهار داشت: شاید خیلی ها ندانند شغل رسمی و ممر درآمد استاد سمیعی در دوران جوانی، کار علمی نبوده است بلکه کارمند راه آهن و بازنشسته راه آهن بود. وی در کنار کارش، مطالعه کرد و بعدا تحصیلاتش را در دانشگاه تهران ادامه داد و لیسانس ادبیات و فوق لیسانس زبان شناسی گرفت. نه شغل او اهمیت دارد و نه تحصیلات دانشگاهی اش، آن چه مهمست خودآموختگی و خودساختگی اوست. به تمام معنی، آدمی خودآموخته در راه نوشتن و تألیف، ترجمه و ویرایش بود.
او سپس با اشاره به حوزه فعالیت سمیعی گیلانی اظهار داشت: او هم ویراستار بزرگی است، هم مترجم بزرگی است و هم مولف کتاب های درسی و تحقیقاتی است و آثار علمی و پژوهشی بسیاری دارد. کارهای سمیعی را می توانیم به سه حوزه بزرگ تقسیم بندی کنیم؛ بخش ویرایش، که شهرت ایشان دراین زمینه است. از سالهای پیش از انقلاب یعنی در دهه های ۳۰ و ۴۰ که بدنبال ویرایش رفت، جزو ویراستاران ارشد موسسه انتشارات فرانکلین بود و فعالیتش در حوزه ویرایش تا روزهای آخر زندگی اش ادامه داشت.
جعفری جزی با اشاره به کتاب های جیبی انتشارات فرانکلین که در سالهای ۵۵ و ۵۶ انتشار یافته اند، اظهار داشت: استاد سمیعی از سرویراستاران این مجموعه بود. یا تدوین کننده کتاب معروف «از صبا تا نیما» نوشته یحیی آرین پور که یکی از بهترین کتاب ها درباره ی ادبیات دوران قاجار و مشروطه است، آقای سمیعی بوده است؛ درحقیقت او یادداشت ها و کارهای پراکنده آقای آرین پور را به شکل شکیلی درآورد. کارهای ویرایش صدها کتاب دیگر هم در کارنامه اوست.
وی در ادامه اظهار داشت: استاد سمیعی از همان دوران جوانی هم آثار تحقیقی درباره ی زبان و ادبیات و هم آثار ادبی از فرانسه ترجمه می کرد؛ بطورمثال رمان «سالامبو» از گوستاو فلوبر. ایشان علاوه بر ترجمه و ویرایش در حوزه آموزش درست نویسی و فارسی نویسی و نگارش سلسله کتاب هایی دارد که مشهورترینش «آیین نگارش» است که در انتشارات سمت انتشار یافته است.
این استاد دانشگاه با اشاره به کلاس های ویراستاری سمیعی گیلانی، بیان کرد: او از قدیم دوره های گوناگون آموزش ویراستاری داشت که معروف ترین آنها در دهه ۶۰ و ۷۰ در مرکز نشر دانشگاهی برگزار می شد و ویراستاران جوان نسل بعد محصول آن دوره هستند؛ بطورمثال سایه اقتصادی نیا که در ویرایش و نقد شعر فعال است، در کلاس های سمیعی شناخته شد و سمیعی او را به جامعه ادبی معرفی نمود یا امید طبیب زاده و دیگران که به نحوی شاگرد او در زمینه ویرایش و ترجمه بودند. بُعد شاگردپروری سمیعی گیلانی اگرچه در دانشگاه نبود، اهمیت بسیاری دارد و شاگردهای زیادی را در زمینه ویرایش تربیت کرده است. فعالیت دیگری که به صورتی در زمینه ویراش هم قرار دارد، سردبیری چندین نشریه است؛ او سردبیر مجله «نشر دانش» بود که یکی از بهترین مجله های پس از انقلاب بود و در مرکز نشر دانشگاهی منتشر می شد. او تا سال پیش سردبیر «نامه» فرهنگستان بود. سمیعی گیلانی باتوجه به عمر طولانی و بابرکتی که داشت، کارنامه مفصل و طولانی ای دارد.
او با تکیه بر پرکاری احمد سمیعی گیلانی از دهه ۴۰ تا حالا اظهار داشت: استاد سمیعی در اواخر دهه ۲۰ و ۳۰ چهره سیاسی داشت و شاید نسل جوان این را نداند. او پیش از اینکه وارد ترجمه و ویرایش شود، یک دهه فعال سیاسی بود و در احزاب سیاسی چپ فعالیت می کرد و به زندان افتاد، حتی به خارج رفت و تبعید شد. آن دهه هم سالهای پرتلاطمی برای او بود. بعدها سیاست را بوسید و کنار گذاشت.
جعفری جزی در توضیح بیشتر این بُعد از کارهای سمیعی گیلانی اظهار داشت: سمیعی با حزب توده و نیروهای چپ همکاری می کرد و از گردانندگان نشریه «رزم» بود که حتی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در زیرزمین خانه ای این نشریه را منتشر می کردند و مدتی طول کشید تا محل انتشار مجله کشف شود. بعد همه دستگیر، بازداشت و زندانی می شوند. پس از این ماجراها، سمیعی به کلی از سیاست فاصله می گیرد. او جزییات این ماجراها را در گفت وگویی گفته است که در آینده منتشر می شود.
او درباره ی اینکه احمد سمیعی گیلانی و کسانی چون ابوالحسن نجفی و سیروس پرهام به نظر نسل خاصی بودند، با اشاره به دوستی سمیعی با اسماعیل سعادت، اظهار داشت: آنها میراث بر مشروطه و فرهنگ مشروطه که در دوران رضاشاه پهلوی هم ادامه داشت، هستند. پس از دهه ۱۳۳۰ هم اوضاع کشور عوض می شود و نسل های اخیر هم به لحاظ فرهنگی و اجتماعی و سیاسی لطمه دیده اند. آنها نسل خاصی هستند و به این زودی ها جانشینی ندارند. شاید سال ها چهره هایی به این شکل نداشته باشیم، شاید بعدها در وضعیت آرام تری چنین نسلی به وجود بیاید.
مسعود جعفری جزی در آخر اظهار داشت: پایان زندگی و نحوه درگذشت سمیعی به نظر مطلوب خودش بود برای اینکه او سال قبل می اظهار داشت: «از خدا خواسته ام در صورتیکه راه می روم، بمیرم.» دقیقا همچنین شد. بیماری او یکی دوماه اخیر بود ولی تا روز گذشته با واکر راه می رفت و حتی دیشب هم میهمان داشت و بعد در خواب فوت کرد. او زندگی پُر و سرشاری داشت.
منبع: كنكور هنر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب