هابرماس باید ده ها ساعت در باره غزه بخواند تا بتواند نظر بدهد
به گزارش کنکور هنر، من از سخنان این آقایان (هابرماس و هراری) هیچ تعجبی نکردم. آقای هابرماس بمحض آنکه صحبت کرد، به ذهنم رسید که یک فیلسوف بزرگ که این همه حرف های خوب هم دارد، در باره موضوعی دارد نظر می دهد، که باید ده ها ساعت در باره آن بشنود، بخواند و اطلاعات لازم را به دست بیاورد تا بتواند نظر بدهد
فروزان آصف نخعی: دیدگاه های هابرماس و نوح هراری در بین بخصوص روشنفکران ایرانی در باره غزه، و به شکلی پشتیبانی از کشتارهای اسراییل باعث شگفتی شد. از یک سو این دو دارای اندیشه های بلندی در حوزه مدنی و توسعه کشورها هستند که مواضع مذکور با اندیشه هایشان همخوانی نداشت، و از سوی دیگر حتی مطابق با افکار عمومی اروپا و آمریکا نسبت به کشتار اسراییل در غزه بدترین مبحث را اتخاذ کردند. این سوال که چرا فیلسوفانی چون هابرماس و نوح هراری در این سطح گرفتار خطای راهبردی شده و مسایلی را در رابطه با غزه مطرح می کنند که اساسا با دیدگاه نظری شان متفاوت می باشد، با دکتر محمد محمدی گرگانی، استاد تمام بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی در حوزه حقوق بشر درمیان گذاشتم.
تفاوت عمیق میان حکمت عملی با حکمت نظری
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که میان حکمت عملی و حکمت نظری چه تفاوتی است که هنگام خروج افراد از حوزه مباحث نظری به حوزه میدان عملی، گرفتار چنین خطاهای استراتژیکی می شوند اظهار داشت: «ارسطو میان حکمت نظری و حکمت عملی تفکیک و تمایز قائل می شود. او سیاست را حکمت عملی می داند. در حکمت نظری، همه ابعاد یک مبحث در حوزه نظر مورد بررسی و تحلیل واقع می شود، اما زمانیکه شخص از حوزه حکمت نظری می خواهد وارد عرصه حکمت عملی شود، به سبب ارتباط مبحث با عینیت زنده جامعه، عوامل بسیار دیگری وارد بحث شده و آنرا بسیار پیچیده می کند. این مساله علاوه بر رشته های علوم انسانی، در علوم دیگر هم صادق است.»
دکتر محمد محمدی گرگانی
پشت پرده نسل کشی در غزه و میزان آگاهی اندیشمندان از آن
این استاد دانشگاه سپس با طرح سوالاتی که حکایت از پیچیده بودن نسل کشی اسراییل در غزه می کند، اظهار داشت: «آیا آقای هابرماس از نظر متخصصان آگاه است که در غزه منابع عظیم گاز وجود دارد و اینکه امکان دارد این مساله اسراییل را با هدف تصرف این منطقه، به نسل کشی سوق داده باشد؟ بررسی این مساله در کنار ده ها عامل دیگر، بسیار حائز اهمیت هستند. دیگر اینکه آقای بایدن در باره غزه تا چه اندازه می تواند فارغ از انتخابات پیش رو و لابی قدرتمند اسراییل عمل کند؟»
وی اضافه کرد: «من تا کنون از هابرماس عرضه دیدگاه سیاسی ندیده بودم، ولی در باره این مساله خاص یعنی فلسطین و غزه، خوب نشان میدهد که یک آدم فیلسوف، و صاحب نظر در حوزه های نظری، هیچ دلیلی وجود ندارد که در مباحث عملی هم وارد شده، قادر باشد از پختگی لازم برای عرضه تحلیل برخوردار باشد.»
محمدی در ادامه با تأکید بر اینکه «در دنیا، استادان دانشگاه و عالمان بزرگ در موضع سیاسی وارد نمی شوند، مگر در شرایط استثنایی» اظهار داشت: «من از سخنان این آقایان هیچ تعجبی نکردم. آقای هابرماس بمحض آنکه صحبت کرد، به ذهنم رسید که یک فیلسوف بزرگ که این همه حرف های خوب هم دارد، در باره موضوعی دارد نظر می دهد، که باید ده ها ساعت در باره آن بشنود، بخواند و اطلاعات لازم را به دست بیاورد تا بتواند نظر بدهد. به نظر من اصل قضیه این مساله است. اصل قضیه اینست که یک صاحبنطر در حوزه مباحث نظری وقتی وارد حکمت عملی می شود، باید توجه کند که شیوه محاسبات در میدان عمل نسبت به حوزه نظر گرفتار تحول عمیق و عظیمی می شود.»
تمایز میان حق داشتن و حق بودن
استاد حقوق بشر در پاسخ به این پرسش که برخی در باره سیاست داخلی و خارجی مطرح می کنند فلان اندیشمند که دارای جایگاه بسیار مهمی از منظر علمی است، آیا حق ندارد اظهار نظر بکند؟ اظهار داشت:
«ما در حقوق بشر یک قاعده بسیار مشهور و راهگشا داریم. قاعده اینست که مابین «حق داشتن» و «حق بودن» تفاوت قائل هستیم. به این معنا که افراد حق دارند، اظهار نظر کنند، ولی دلیلی ندارد که بگوییم حرف شان حق است. به عبارت دیگر اینکه حق دارند حرف بزنند دلیل برآن نمی شود که حرف شان هم حق است. این سخن بسیار مهمی است که پندار پاک، دلیل بر کردار پاک نمی شود.»
تفاوت مباحث نظری و عملی در علومی چون پزشکی، حقوق و سیاست بین الملل
محمدی در ادامه با طرح مثال هایی در حوزه علم پزشکی و علم حقوق اظهار داشت: «برای مثال زمانیکه پزشک در باره عمل قلب باز در دانشگاه تدریس کند، مباحث علمی و نظری را مطرح می کند، اما زمانیکه پای یک بیمار ۵۰ ساله مبتلا به قند که فشار خون هم دارد، در بین است، سفارش به عمل قلب باز مستلزم توانمندی مبتنی بر احاطه بر اطلاعات علمی، و توانایی تطبیق آن بر روی مصادیق جزیی دربیمار است، تا بتواند تشخیص بدهد عمل قلب باز برای این بیمار خاص، جواب می دهد یا خیر؟ در حقوق هم دانشجو مباحث علم حقوق همچون مبانی را از منظر تخصصی می آموزد، اما همین شخص زمانیکه در مقام قاضی می خواهد در باره متهم قضاوت کند، باید با متهم مواجه بشود، ابعاد مختلفی که سبب شده دست به ارتکاب جرم بزند یا علل متعدد ارتکاب به جرم را بررسی بکند، بعد درارتباط با متهم اعلام می کند با اطلاعات کلی که من دارم و با بررسی ادله، در رابطه با این شخص معین، الآن نظرم اینست. یعنی قادر باشد آن مفاهیم عام و کلی و نظری را در یک مصداق عملی عینی تطبیق داده، حکم بدهد. این مساله در همه رشته ها و همه مراکز علمی جهانی صادق است.»
این محقق و پژوهشگر حوزه حقوق بشر، با ذکر مثالی در تفاوت میان مباحث نظری و عملی در مباحث بین المللی هم اظهار داشت: « در حوزه نظری بحث در باره رابطه با عربستان، و مباحث راجع به آن شامل نظریه های مربوطه و مبانی آنها می شود، اما بمحض ورود به میدان عمل باید عوامل مهمی چون رقابت قدرت های بزرگ مثل چین، آمریکا، روسیه در خاورمیانه، و تعارض منافع میان کشورهای مذکور، یا تعارض منطقه ای بین عربستان، قطر، ایران و ترکیه مورد بررسی واقع شود تا تحلیل گر از مبانی، این هنر را داشته باشد که یک مصداق واقعی عینی که ده ها عامل روی آن تأثیر می گذارد، استخراج کند.»
یورگن هابرماس
تجربه مجلس اول و ایجاد مجمع تشخیص مصلحت نظام
این استاد دانشگاه در باره اظهار نظر در مسایل تخصصی باتوجه به میزان احتیاج به اطلاعات کافی در باره آن، به تجربه اش با شرکت در کمیسیون تخصصی در مجلس اول اشاره نمود و اظهار داشت: «زمانی که در دوره نخست، به نمایندگی از مردم به مجلس رفتم، بخصوص زمانیکه کارشناسان برای مسایل مربوط در جلسات کمیسیون ها شرکت می کردند، به خوبی وجوه مختلف پیچیدگی های تصمیم گیری در بحث ها متبلور می شد.» او اضافه کرد: «حرف های کلی و درست زدن، یک حرف است، در میدان عمل اجتماعی و سیاست، مسایل را درست دیدن و چیدن عوامل مختلف یک مبحث کنار یکدیگر، حرف دیگر است.»
او با تأکید بر اینکه نهج البلاغه را باید گفت، اما نهج البلاغه، بحث عدالت یا قانون اساسی همگی افق هستند، و میدان عمل اقتضائات دیگری دارد اضافه کرد: «آیت الله خمینی (ره) که نظریه ولایت فقیه را نوشتند، در آغاز انقلاب اصرار بر اجرای احکام دین داشتند، مجمع تشخیص مصلحت نظام را سامان دادند، چونکه در عمل مشاهده نمودند در تصمیم گیری ها، موضوعات بسیار مهم دیگری هم دخیل هستند. بدین جهت معتقدم کسانی که در حوزه های نظری بسیار پرارزش و محترم هستند، وقتی روی تجویز نسخه اجتماعی متمرکز می شوند، که باید سیاسی نظر بدهند، باید به خیلی از پیچیدگی ها آگاه و در جریان آنها باشند، تا بتوانند به نظر پخته ای در باره مبحث مورد نظر برسند.»
بیشتر بخوانید:
شورش فیلسوفان بر ضد هابرماس و اسرائیل/ تا این لحظه؛ ۴۰۰ امضا پای بیانیه
نقد سروش به هابرماس و نوح هراری / سروش: لشگر عظیم آکادمیسین ها ضد جنایات اسراییل به میدان بیایند/ از نظر سروش نشانه های شکست اسراییل چیستند؟
تأملی بر بیانیه حمایت یورگن هابرماس فیلسوف آلمانی از اسرائیل
خانیکی: اجازه ندهیم فقط یک قصه از سرکوب روایت شود ۲۱۶۲۱۶
منبع: كنكور هنر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب