هنر ۹۹ در آینه مهر -۴؛
سیمای 99 در پنج قاب
کنکور هنر: صداوسیما در یک سال قبل رویدادهای مختلفی را تجربه نمود که همچون آنها می توان به جا بجایی در معاونت های صداوسیما، سیاست بایکوت و سکوت در مقابل منتقدان و چالش های کرونائی اشاره نمود.
خبرگزاری مهر- گروه هنر- عطیه موذن: بااینکه کسی از فردا و فرداها خبر ندارد اما همه متفق القول می دانند که سال ۹۹ از عجیب ترین سالهای این دهه بود. سالی که زندگی را به قبل و بعد خود تقسیم کرد و روزگار کرونازده همه صنوف، حوزه ها، نهادها و کلیت جهان را تحت تاثیر خود قرار داد. امسال هم مثل سال قبل با بررسی یک سال اخیر درصدد ارائه تصویری از اتفاقات یک سال سازمان صداوسیما برآمدیم که شاید تجلی تعدادی از آنها برای مخاطب به شکلی عینی و حتی حاشیه ای و جنجالی در قاب تلویزیون تصویر شده باشد و برخی تصمیمات و اتفاقات تنها در پشت شیشه های جعبه جادویی باقی مانده باشد و تنها دایره شعاع تاثیر آنها بر خروجی محصول نهایی تلویزیون تاثیر بگذارد.
ارائه تصویری از با اهمیت ترین رویدادهایی که سازمان صداوسیما در یک سال قبل با آنها دست و پنجه نرم کرده است به صورتی مسیری از یک راه طی شده را نشان میدهد و عیان می سازد که رسانه ملی و تصمیم گیرانش در کجای این مسیر درست حرکت کرده و حتی عملکردشان دست مریزاد دارد و در کدام بخش های این مسیر اشتباه رفته اند و هنوز بارقه های امید برای بازگشت از این بیراهه که می تواند تا ثریا هم کج برود وجود دارد یا خیر.
اساساً بررسی این رویدادها روشن می سازد که صداوسیما بعنوان یکی از با اهمیت ترین نهادهای تصمیم گیر و موثر دنیای رسانه ای امروز کجا ایستاده است؟ و در چه بخش هایی می تواند مسیر خودرا تثبیت کرده یا ضرورت دارد آنرا تغییر دهد.
در این گزارش با انتخاب پنج رویداد که صداوسیما در آنها پررنگ تر ظاهر شده و دست به اقداماتی جدی زده یا سیاست واحد و مشخصی را به درست یا غلط پیش گرفته است نمایی از یک سال اخیر را تشریح کرده ایم.
قاب اول؛ خانه تکانی معاونت های صداوسیما
حدود چند ماه پیش عبدالعلی علی عسکری رئیس صداوسیما طی یک خانه تکانی به جا به جایی هایی در سطوح کلان سازمان اقدام نمود. علی عسکری که طی یکی دو سال قبل بنا به حاشیه ها و جنجال هایی که هر چند وقت یک دفعه در رسانه ملی رخ می داد هدف خیلی از شایعات قرار گرفته بود و بارها خبرهایی در خصوص استعفا یا تغییر وی از ریاست صداوسیما شنیده می شد در یک روز دست به تغییراتی کلیدی در سطح مدیران ارشد سازمان زد. رئیس صداوسیما تنها طی یک روز در ۱۶ مهر ماه هشت پست کلیدی را جا به جا، منحل یا با انتصابات جدیدی تغییر داد که قبل از این در گزارشی مفصل به آن پرداختیم و هنوز باید مدت زمان بیشتری بگذرد تا بتوان درباره دامنه این انتصابات و تصمیمات جدید سخن گفت.
با این حال در این انتصابات یکی از کلیدی ترین و حساس ترین پست های مدیریتی و تصمیم گیری در حوزه سریال سازی ها، اتفاقات نمایشی، برنامه سازی و… یعنی معاون سیمای رسانه ملی تغییر نمود و مرتضی میرباقری معاون سیما بعد از چندین سال حضور در معاونت جای خودرا به حمید شاه آبادی داد که قبل از این در سمت معاونت صدای رسانه ملی فعالیت داشت و شاه آبادی پس از حضور چند ساله در معاونت صدا به معاونت سیما رسید؛ سمتی که برخی بواسطه آشنایی نزدیک علی عسکری و شاه آبادی چندان بی ربط ندانستند. معاونت سیما یکی از حاشیه ای ترین و جنجال سازترین بخش های سازمان است که نخستین ترکش های هر سریال و برنامه و تاکشویی در پخش و یا در روند تولید و حتی پیش تولید و قرارداد نسبتی با این معاونت پیدا می کند.
سپس علی بخشی زاده که از سال ۹۵ بعنوان رئیس مرکز نظارت و ارزیابی صدا و سیما فعالیت می کرد به معاونت صدا وارد شد و از یک مسند نظارتی بر جایگاه مدیریتی در حوزه تولید محتوای شنیداری تکیه زد.
این تغییرات موجب شد سازمان صداوسیما با حذف یکی از معاونت ها از ۱۰ معاونت به ۹ معاونت برسد و معاونت پژوهش، برنامه ریزی و نظارت صداوسیما از چارت سازمانی حذف شد همین طور سه معاون جدید آن در معاونت صدا، سیما و فضای مجازی معرفی گشتند.
معاونت فضای مجازی دیگر معاونت مهمی بود که در این احکام سرپرست آن حکم معاونت گرفت و جایگاهش تثبیت شد. غلامرضا نوری از اردیبهشت ماه امسال سرپرستی معاونت فضای مجازی را به عهده داشت و در نهایت با حکم رئیس صداوسیما بعنوان معاون وی منصوب گردید. یکی از کارکردهای معاونت فضای در حوزه آی پی تی وی ها بوده است که در یکی دو سال اخیر کمرنگ شد و باید دید این معاونت در سال آینده روی چه مسائلی متمرکز خواهد شد این چند ماه هم نام این معاونت به علت بودجه هایی که مجلس شورای اسلامی تصویب کرده است بارها در صدر اخبار قرار گرفت.
طی این تغییرات خبرگزاری مهر، گزارشی درباره نتایج و نتایج آن گرفت و روایت هایی درباره این تغییرات از متخصصان منتشر نمود که می توانید اینجا بخوانید.
در حال حاضر مجید آخوندی معاون سیاسی، رضا علیدادی معاون توسعه و فناوری رسانه، پیمان جبلی معاون برون مرزی صداوسیما، علی دارابی معاون امور استان های صداوسیما، صادق امامیان رئیس سازمان تنظیم مقررات و معاون رئیس صداوسیما، احمد شهریاری معاون منابع مالی و سرمایه انسانی سازمان صداوسیما از دیگر معاونان فعلی رئیس سازمان صداوسیما هستند.
قاب دوم؛ سیاست سکوت و حذف منتقدان
عبدالعلی علی عسکری اردیبهشت سال ۹۵ به ریاست سازمان صداوسیما منصوب گردید و دو ماه دیگر تعداد سالهای حضور وی در صداوسیما به پنج سال می رسد با این وجود در این پنج سال او حتی یک دفعه هم نشست خبری برگزار نکرده است، برخلاف سایر سازمان ها و روسای نهادهای مهم که معمولاً حداقل سالی یک دفعه نشست خبری برگزار می کنند و نسبت به اتفاقاتی که در حوزه کاری شان در حال وقوع است با رسانه ها گفتگو می کنند.
طی دو سه سال اخیر علی عسکری حتی به صورت سرپایی و در حاشیه یک مراسم هم پاسخگوی خبرنگاران نبوده است و شاید به سختی بتوان فهمید آخرین گفتگوی رئیس صداوسیما حتی در حاشیه یک مراسم و در جمع خبرنگاران به چه زمانی متعلق می باشد. این رویکرد البته فقط به خود رئیس سازمان صداوسیما منحصر نمی گردد و تقریباً هیچیک از مدیران سطح کلان سازمان یا معاونان وی اهل گفتگو نیستند و در مواقع ضرورت و اتفاقات حاشیه ای هم نمی توانید به تعاملی با آنها برسید.
این لطمه در سطح پایین تر به مدیران شبکه های تلویزیونی می رسد و باز هم هرچقدر تلاش کنید به سختی می توانید حتی یک گفتگوی مفصل در یکی دو سال اخیر با یکی از مدیران شبکه ها جز روزنامه ارگانی جام جم پیدا کنید. مدیران البته گاه به گاه گفتگوهای خبری داشته اند با این وجود گفتگوی مفصل مطالبه گرانه و چالشی که خبرنگار بتواند همه سوالات و دغدغه های مورد سوالش را با مدیر مربوطه به اشتراک بگذارد و جواب بشنود تقریباً صفر است.
استراتژی اولیه صداوسیما در مقابل بیشتر اتفاقات و چالش ها و جنجال ها سکوت در مقابل رسانه هاست و بااینکه که سکوت یکی از فنون و تکنیک های علم سیاست است با این وجود این نخستین و آخرین تکنیک صداوسیما در برخورد با چالش هایی است که بارها به جنجال هایی خبری تبدیل گشته اند و همیشه سعی شده است پشت پرده ماجرا برای رسانه ها و خصوصاً مردم که مخاطب اولیه آنتن رسانه هستند و این آنتن به نام آنها هم ملی خوانده می شود مکشوف نشود.
در بیشتر چالش های یکی دو سال اخیر از حضور سلبریتی ها در سازمان تا دستمزدهای کلان شان، تبلیغات و پیام های تجاری، دستکاری آرای جام جم، پرونده نفوذ در سازمان صداوسیما با سریالی چون «پایتخت»، حاشیه های مجریان و تعطیلی برنامه ها نه فقط هیچ شفاف سازی ای صورت نگرفته است بلکه نقدهای رسانه ها به این اتفاقات نیز با حذف های عجیب و غریبی روبه رو شده است.
شفاف سازی امروز اصل پذیرفته شده در جهان در رویارویی با چالش هاست تا با ارائه گزارش ها و عملکرد بتوانند به کنترل فساد و بهبود اوضاع بپردازند. رهبر انقلاب در مهرماه سال ۹۷ در ابتدای جلسه درس خارج فقه، فرازی از نامه حضرت امیرالمؤمنین (ع) را خطاب به مسئولان و فرماندهان نظامی خواندند و این نامه را به مثابه دستورالعملی برای همه ی مدیران نظام اسلامی دانستند. در فرازی از این نامه، موضوع شفافیت مسئولان مطرح شده که در آن آمده است: «بدانید حقّ شما بر من است که چیزی را از شما جز اسرار جنگ پنهان ندارم.»
با این حال هنوز مدیران رسانه ملی در عصری که هر چالش یا حاشیه می تواند به یک بمب خبری جنجالی تبدیل گردد به این میزان از قدرت رسانه ها پی نبرده اند که بخواهند در شفافیت کامل موضوعات را با مخاطب و رسانه ها به اشتراک گذارند و حتی رسانه های پرسشگر به آسانی به بایکوت می رسند. ذکر این نکته هم لازم است که وقتی از سکوت این مدیران گفته می شود منظور انزواگیری و جهل نیست که اتفاقاً روابط عمومی های سازمانی بارها از جلسات گوناگون تقدیر و رایزنی ها و تفاهم نامه ها اطلاع رسانی کرده اند با این وجود نقد تلویزیون کمتر به مذاق مدیران ارشد سازمان خوش می آید.
یک نکته هم اینجا حائز اهمیت می باشد که نقش روابط عمومی ها در رسانه ملی نقشی جداکننده از مردم و رسانه ها پیدا کرده است و بجای اینکه روابط عمومی ها تسهیلگر ارتباط و شفافیت بخشی به ماجرا شوند اتفاقاً همین بخش ها هستند که بیشتر به سکوت مدیران و حذف خبرنگاران دامن می زنند و گویی برخی روابط عمومی ها در رسانه ملی وظیفه ای معکوس را به عهده گرفته اند.
قاب سوم؛ برنامه سازی در دوران کرونا
ابتدای گزارش گفتیم که در یک سال اخیر همه حوزه های کاری و سرنوشت ساز کشور تحت تاثیر کرونا گرفتار چالش های جدی شد. سریال سازی و برنامه سازی در تلویزیون هم از این چالش ها مستثنی نبود با این وجود اگر بتوان در یک مورد به تلویزیون دست مریزاد گفت همین کنار آمدن با کروناست که توانست به صورتی آنتن را مدیریت کند. بااینکه در یک سال اخیر برنامه های مورد علاقه مردم و حتی سریال ها و مجموعه های نمایشی با افت کیفی نسبی نسبت به سالهای قبل مواجه گردید و حتی درصد مخاطبان در همین روزهای کرونائی که باید در منزل می ماندند و احیاناً بیشتر شبکه های سیما را رصد می کردند کم شد با این وجود به لحاظ آماری تلویزیون افت چندانی نداشت.
با شیوع پاندمی کرونا و گسترش یک باره آن شوک یک باره ای به بسیاری وارد شد. در خود تلویزیون برنامه سازی یک باره به تعطیلی خورد برخی کارگردانان و برنامه سازان کنار کشیدند و حتی آن دسته که مشغول سریال سازی یا برنامه سازی با جمعیت های معمول بودند با اطلاع رسانی های مشاور وزیر بهداشت و متخصصان امر مجبور به تغییر در رویکردها شدند.
سریال هایی مثل «سلمان فارسی» به کارگردانی داوود میرباقری به دلیل تعداد بالای هنروران همان ابتدای نوروز پروژه را متوقف کردند و در خیلی از سریال ها همچون این مجموعه لوکیشن های خارجی به داخلی تبدیل شد.
در برنامه سازی هم تغییرات مختلفی به وجود آمد همچون برنامه «خندوانه» که همان ابتدا رامبد جوان ساخت فصل جدید را به زمان بعد موکول کرد. یا «عصر جدید» احسان علیخانی که چند ماهی متوقف ماند و بعد با گروه های محدود آغاز به کار کرد و از داوران، عوامل و شرکت کننده ها تست گرفت. سپس با نامه های ستاد ملی کرونا در وضعیت خطیر اعلام نمود که قرار نیست دیگر تماشاگر در برنامه حضور داشته باشد تا اینکه در شب فینال باردیگر تماشاگران به برنامه راه یافتند.
مهران مدیری در «دورهمی» تنها کسی بود که کوشش کرد ابتدا تماشاگران را حفظ کند و با ماسک و فاصله اجتماعی همچنان برنامه را با تماشاگر روی آنتن ببرد اما در نهایت ترجیح داد تماشاگرانش را با تصاویر آرشیوی برای مخاطب روی آنتن ببرد.
نظارت ها روی پروژه ها هم گاه شدید و ضعیف می شد و چند باری ویدئوهایی از برخی پروژه بیرون آمد که نشان دهنده نبود رعابت پروتکل ها می شد اما در نهایت با تکرار و اصرار بر رعایت سفارش های بهداشتی و سلامتی روندی ثابتی در پروژه ها پیگیری شذو
این میان تعدادی از صنوف روی تعطیلی پروژه های تلویزیونی تاکید داشتند پروژه هایی که تعهدی نسبت به بازه زمانی پخش و آنتن داشتند و خیلی از آنها توانستند به سلامت از این بحران عبور کنند.
سریال «جشن سر برون» یکی از پروژه هایی بود که با حاشیه های مختلفی مواجه گردید. ابتدا بازیگران سریال از رعایت نشدن پروتکل ها شکایت کردند و سپس کریم اکبری مبارکه همچون بازیگران هنرمند این مجموعه که پس از سال ها همچنان با نقش ابن ملجم در سریال «امام علی» شناخته می شود سر صحنه به ویروس کرونا مبتلا و چند روز بعد درگذشت و همچون قربانیان کرونا در سال اخیر بود.
پروتکل های جدید برای سریال ها بااینکه توسط سیمافیلم به شبکه ها و پروژه ها ابلاغ گردید با این وجود باز هم سفارش ها و تذکرات جدی و سفت و سختی برای کسانی که رعایت نمی کنند وجود ندارد و بعنوان نمونه می توان به عکسهایی که از سریال «رعد و برق» به کارگردانی بهروز افخمی منتشر گردید اشاره نمود که تعجب خیلی از رسانه ها را برانگیخت. در این عکس ها هیچ نشانی از رعایت پروتکل ها در پشت صحنه دیده نمی شد و هیچکس شامل بازیگر و عوامل ماسک نداشتند.
قاب چهارم؛ پررنگ شدن فعالیت ساترا در یک سال اخیر
سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر یا ساترا چند سالی است که مشغول به کار است با این وجود این سازمان طی یک سال اخیر نقش پررنگی را در زمینه تولیدات محتوایی و برنامه سازی و خدمات اینترنتی در فضایی خارج از تلویزیون ایفا کرده است؛ مجوزهای مختلفی در زمینه فعالیت خدمات اینترنتی صادر کرده و همین طور به نظارت روی برنامه های ترکیبی و مجوز تولید این برنامه ها پرداخته است.
در یک سال اخیر قسمتی از جنجال های برنامه سازی به شبکه نمایش خانگی و پلت فرم های اینترنتی برمی گشت که ساترا کوشش کرد فارغ از درست و غلط بودن ماجرا ورود به هنگامی نسبت به این حاشیه ها داشته باشد. حاشیه هایی که از توقیف و توقف یک برنامه یا سریال تا موارد پس از پخش را مربوط می شود.
از جمله این حاشیه ها به سریال «قورباغه» ساخته هومن سیدی برمی گردد که از زمان تولید تا زمان ارائه اینترنتی با چالش های مختلفی مواجه بود و حتی چندین بار تا مرز توقیف هم پیش رفت با این وجود ساترا با رایزنی هایی که آنها را اطلاع رسانی می کرد از پخش این سریال در موعد مشخص آگاهی داد.
یا در پرونده هایی مانند عادل فردوسی پور و برنامه سازی در فضای اینترنتی با بیان چند پیش شرط دلیلهای مجوز نگرفتن این برنامه را مشخص کرد.
وی او دی ها یا پلت فرم های اینترنتی آنلاین و خدمات کاربر محور هم در یک سال اخیر یک باره با رشد و گسترش صعودی مواجه گشتند و خصوصاً مخاطبی که کمتر به سینما رفت و یا سینما و مکان های فرهنگی را از سبد خود حذف نمود هجوم یک باره ای به سمت این سرویس ها آورد. همین هم موجب بوجود آمدن چالش های جدیدتری دراین زمینه شد که ساترا کوشش کرد در زمینه های لازم ورود کند. هرچند اخیراً جدی ترین حاشیه این وی او دی ها یعنی افزایش ۱۰۰ درصدی هزینه اشتراک که با انتقادهای زیادی همراه بوده واکنشی از جانب ساترا نداشته است.
نکته ای ضمنی نسبت به ساترا مجموعه تحت امر صداوسیما نیز صدق می کند و آن این است که این سازمان هم به شدت باید مراقبت کند تا درگیر رخوت و سکوت روابط عمومی نباشد. بیشتر اخباری که در مدت اخیر توسط این سازمان رسانه ای شده است به توئیت هایی برمی گردد که عیناً همان توئیت ها برای رسانه ها ارسال شده است درحالیکه این نحوه اطلاع رسانی خود نمونه ای از تناقض است و اساساً هنوز فضای کار خبری توئیتری و اطلاع رسانی رسمی و عمومی برای مدیران وابسته به صداوسیما مسجل نشده است.
گفتگوی های مدیران این معاونت درباره روند چگونگی فعالیت ها و نظارت ها و پاسخگویی های بموقع در یک سال اخیر یکی از امتیازات این سازمان بود که در چند وقت اخیر این نقطه قوت هم به تدریج کمرنگ شده است.
قاب پنجم؛ مدرسه ای که جمعه ها هم باز بود
اسفندماه سال قبل بود که پروژه «مدرسه تلویزیونی ایران» در صداوسیما کلید خورد؛ پروژه ای که بگفته مسعود احمدی افزادی مسئول آن نه به علت کرونا بلکه چند ماه قبل تر و به خاطر آلودگی هوا و تعطیلی بیش از اندازه مدارس استارت آن زده شده بود. با این وجود کرونا موجب شد تا این مدرسه به شکل جدی تری شروع شود و ادامه یابد.
هرچند آموزش ها، معلمان و مدل تدریس دروس در شبکه های سیما در ابتدای امر با چالش های مختلفی هم رو به رو بود اما این مدرسه در تمام این مدت نه فقط متوقف نشد بلکه هر بار جدی تر به رفع مشکلات و چالش ها پرداخت و در حداقلی ترین شکل تاثیری روانی در برگزاری کلاس ها برای رفع نگرانی خانواده ها نسبت به سرنوشت فرزندانشان ایجاد کرد.
تلاش این مدرسه تلویزیونی برقراری نوعی عدالت در فضای آموزشی بود تا با معلمان و تدریس یکسان بتواند مدارسی برای همه بچه های ایران حتی در دورافتاده ترین روستاها برگزار کند.
هرچند همین امسال مجازی شدن آموزش ها و کار کردن بچه ها با گوشیهای تلفن همراه ضرورتی اجتناب ناپذیر شد و بار مضاعفی بر دوش کودکان همراه کرد تا آنجا که چند باری خبرهای تلخ و اسفناک درباره خودکشی کودکان به علت نداشتن تلفن همراه رسید.
با این حال مدرسه تلویزیونی ایران اهتمام کرد به صورت مستمر به کار خود ادامه دهد و حتی تعطیلی جمعه ها را هم برای محصلان تغییر داده و بر هم زند.
مدیر شبکه آموزش سیما حدود یک ماه پیش طی جلسه ای با اشاره به آمادگی رسانه ملی از نخستین روزهای تعطیلی مدارس در سال ۹۸ به علت شیوع ویروس کرونا اظهار داشت: به فاصله سه روز از اعلام تصمیم تعطیلی مدارس، برنامه ریزی آموزشی شروع شد و در هفته اول ۲۴ کلاس درس و در هفته دوم ۹۰ کلاس درس در این شبکه به آموزش محصلان در مقاطع مختلف تحصیلی پرداخت و تا کنون نیز بیش از ۶ هزار کلاس درس در مدرسه تلویزیونی ایران پخش شده است که این میزان تا آخر سال ۹۹ به ۹ هزار کلاس درس خواهد رسید.
منبع: كنكور هنر
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب